Luilak

Dick Bakker vertelt over de Luilakviering.

De eerste herinneringen aan Luilak zijn het bezweren van moeder om me vooral om 5 uur te wekken, om daarna met de buurjongens te gaan ‘slepen”. En sleep was met touw en ijzerdraad aaneengebonden materiaal, dat bij over straat slepen lawaai maakte, zo als oude potten, pannen en blikken.

Hiermede sleepten we dan hard rennend door de straten. Het oorverdovende lawaai wekte de hele buurt en wie zijn bel in de deur had laten zitten, werd ook nog eens wakker gebeld.

Om 6 uur gingen we vermoeid en hongerig naar bakker Voogd aan de Prinsenstraat om een warme bol te kopen. Inmiddels waren alle vrouwen druk bezig met ramen lappen en straat schrobben, want het moest netjes zijn voor de Pinksteren.

Bij kapper Otte was het extra druk met de knip- en scheerklanten. Kinderen werden op Zaterdag niet geholpen, die hadden door de week tijd genoeg.

In de loop der jaren veranderde luilak van karakter. We gingen steeds vroeger op en de sleep raakte in onbruik. Alles draaide nu om de luilak fik. Wekenlang werd alle brandbare rommel verzameld en verstopt tot luilaknacht. Fikkie steken mocht niet en moest buiten zicht van de politie gebeuren.

Spannend was het wel wanneer een “juut” werd gesignaleerd. We hebben eens een half uur verborgen in de bosjes gelegen, omdat Jan Kuijt een politieagent had zien staan. Uiteindelijk bleek de juut een struik te zijn met een paar witte bloesems, die in het donker op uniformknopen leken. Dat heeft Jan nog lang moeten horen.

Toen er een avondklok was ingesteld door de Duitsers ging het luilak toch door. Bij een fik van de Prinsestraat kijkend, kwam de “Grüne Polizei” op motoren met zijspan aangieren. Wij op de vlucht.

Op de Krugerstraat zaten we met wat jongens verscholen op een erfje van een huis tot dat de bewoonster ons binnenhaalde om het daglicht af te wachten.

Door dat het luilak steeds vroeger begon en de tijd tussen het uitbranden van het vuur en het morgenlicht steeds langer werd nam de verveling en daardoor de baldadigheid toe. De eerste luilak na de bevrijding leidde tot het wegpakken van de grote handkar van tuinder Schoone en het pikken van alle houten tuinhekjes in de nieuwe buurt.

De hekjes, die door de eigenaren gedurende de oorlog op zolder bewaard waren, om dat ze anders voor brandstof weggehaald zouden worden, hadden deze net weer geplaatst. 

De kar met hekjes ging in zijn geheel op het vuur. De volgende dagen stonden als een monument van vandalisme de ijzeren wielbanden met as en kruk omringd door hekschanieren midden op straat, tot na de Pinkster de reinigingsdienst de rommel opruimde.

Cor en Teun gaan korrierijden. Tekening Jan Lutz in "Jongens uit 't Zaantje".

De gemeente probeerde de baldadigheid tegen te gaan door het vertonen van filmvoorstellingen in de nacht van 2 tot 5 uur op een groot scherm midden op de Burcht en het houden van zogenaamde korrie-wedstrijden tussen scholen op de Stationsstraat. Voor deze zaken bestond grote belangstelling. Het oorspronkelijke luilak is nooit meer teruggekomen.

Luilak op de Zaanse Schans. De heren worden geschoren!

Zwemmen in de Zaan na de Luilakviering.

Van de duikplank in het zwembad in de Voorzaan.

Ik krijg via Facebook leuke reacties op het verhaal over de Luilakviering in de Zaanstreek.

Zo schreef Tineke Buntsma-van Vliet dat er gratis zwemmen was in het bad op het eiland. Dat wist ik niet.

Meer weten over het zwembad op het eiland?

Ga nu naar http://www.aukjeshobbys.nl/437856655