Tsaar Peter beeld

Het beeld van Tsaar Peter de Grote staat al meer dan honderd jaar op de Dam in Zaandam. Om precies te zijn sinds 1911. Het beeld werd destijds aan Zaandam geschonken door tsaar Nicolaas II van Rusland. De sociaal democraten van Zaandam moesten echter niets hebben van dit cadeau. Ze vonden die Nicolaas maar een despoot.

En erg origineel was het beeld overigens ook niet, want het is een replica van een beeld dat enkele jaren daarvoor in de Russische stad Poltava was geplaatst. De protesten van de SDAP hielpen uiteindelijk niet en het beeld werd onder grote belangstelling van de Zaanse bevolking met veel feestelijk vertoon op 2 mei onthuld.

Er waren 250 koorlieden die een tsaar Peter cantate zongen, dat door de organist Jan Zwart was gecomponeerd. De officiële onthulling werd gedaan door de Russische ambassadeur graaf Pahlen.

Toen het beeld geplaatst werd bleek dat de sokkel te klein was en het beeld er overheen stak. Dat werd op de dag van de onthulling gecamoufleerd door er takken groen omheen te draperen. Later is er een extra plateau op de sokkel geplaatst, waar het beeld op rust. En dat is nog steeds zo.

Een maand na de onthulling reist burgemeester Elias naar Rusland om tsaar Nicolaas II persoonlijk te bedanken. Zijn zeventienjarige zoon Maurits mag mee op reis en wordt daarvoor benoemd tot zijn particulier notaris. In het paspoort wordt de leeftijd van 17 jaar veranderd in 21. Op tien juni vertrekken ze samen met wethouder Latenstein naar Rusland.

Dat de burgemeester de leeftijd van zijn zoon had veranderd was niet zo slim. Het bedrog kwam uit en in de media werd hij beticht van valsheid in geschrifte.

De gemeenteraad kwam bij elkaar, de kranten bleven er maar over schrijven en uiteindelijk werden er vragen gesteld in de Tweede kamer. Er kwamen rechtszaken en burgemeester Elias werd veroordeeld tot een maand hechtenis. Er volgde een hoger beroep en uiteindelijk kreeg hij geen straf.